แม้ว่าจะมีเครื่องสำอางที่แตกต่างกันจำนวนมากที่ใช้เพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ กัน แต่โดยทั่วไปแล้ว เครื่องสำอางทั้งหมดมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ภายนอก ผลิตภัณฑ์เหล่านี้สามารถใช้ได้กับใบหน้า (บนผิวหนัง ริมฝีปาก คิ้วและดวงตา) กับร่างกาย (บนผิวหนัง โดยเฉพาะมือและเล็บ) และกับเส้นผม ผลิตภัณฑ์เหล่านี้อาจมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นสกินแคร์ การดูแลส่วนตัว หรือเพื่อปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์ โดยส่วนย่อยของเครื่องสำอางที่เรียกว่า เมคอัพ ส่วนใหญ่จะหมายถึงผลิตภัณฑ์ที่มีเม็ดสีที่มีจุดประสงค์เพื่อจุดประสงค์ในการเปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์ของผู้สวมใส่ ผู้ผลิตบางรายจะแยกเฉพาะระหว่างเครื่องสำอาง "ตกแต่ง" ที่มีจุดประสงค์เพื่อปรับเปลี่ยนรูปลักษณ์และเครื่องสำอาง "ดูแล" ที่ออกแบบมาสำหรับผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและการดูแลส่วนบุคคล เครื่องสำอางส่วนใหญ่ยังจำแนกตามบริเวณของร่างกายที่ต้องการทา โดยเครื่องสำอางที่ออกแบบมาเพื่อใช้กับใบหน้าและบริเวณรอบดวงตามักจะทาด้วยแปรง ฟองน้ำ แต่งหน้า หรือปลายนิ้ว เครื่องสำอางสามารถอธิบายได้ด้วยองค์ประกอบทางกายภาพของผลิตภัณฑ์ เครื่องสำอางอาจเป็นอิมัลชัน แบบน้ำหรือแบบครีม แป้ง (แบบอัดหรือแบบหลวม) สารกระจายตัว หรือครีมหรือแท่ง ปราศจากน้ำ